Διατροφή και εγκέφαλος

Λιάνα Πούλια, MMedSci, PhD

Αν αναλογιστούμε ότι ο εγκέφαλός μας αποτελεί μια «μηχανή» που δουλεύει 24 ώρες το 24ώρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, φροντίζοντας όλες τις λειτουργίες του οργανισμού μας, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, αντιλαμβανόμαστε ότι οι ανάγκες του σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά είναι μεγάλες. Η διατροφή μας φαίνεται να επιδρά στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τη δομή και τη λειτουργία του, και κατ’ επέκταση τη διάθεσή μας και την πνευματική μας απόδοση.

Ο εγκέφαλός μας για να εξασφαλίσει τη σωστή του λειτουργία χρειάζεται τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας. Αν και το κύριο ενεργειακό νόμισμα που χρησιμοποιεί είναι οι υδατάνθρακες, οι βιταμίνες, τα μέταλλα και αντιοξειδωτικά συστατικά της διατροφής προσφέρουν σημαντική αντιοξειδωτική προστασία στα εγκεφαλικά κύτταρα προστατεύοντάς τον από την επίδραση των ελεύθερων ριζών. Αντίθετα, μια δίαιτα πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα, απλά σάκχαρα και δημητριακά φαίνεται να αυξάνει τις ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες.

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον εστιάζεται στη σχέση της διατροφής με την ψυχιατρική και μελέτες πλέον καταδεικνύουν την αλληλεπίδραση της διατροφής με τη διατροφή, τη συναισθηματική κατάσταση αλλά και τη συμπεριφορά. Μελέτες που συνέκριναν παραδοσιακές δίαιτες όπως η Μεσογειακή διατροφή, η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και ελαιόλαδου, ή την παραδοσιακή Ιαπωνική διατροφή, μια διατροφή πλούσια σε ψάρια και θαλασσινά αλλά και λαχανικά, με τη δυτικού τύπου διατροφή, φάνηκε ότι τα άτομα που ακολουθούσαν τις παραδοσιακές δίαιτες είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.

Εκτός από τα διατροφικά πρότυπα, το ερευνητικό ενδιαφέρον εστιάζεται και στο ρόλο των προβιοτικών, δεδομένου ότι τα άτομα που λαμβάνουν προβιοτικά συστατικά, είτε με τη μορφή τροφίμων ή με τη μορφή συμπληρωμάτων είχαν καλύτερο έλεγχο του άγχους, αντίληψη του στρες και καλύτερη πνευματική απόδοση.

Πως μπορούμε λοιπόν να εκμεταλλευτούμε τη διατροφή για την καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου μας; Ένα καλό βήμα είναι η καταγραφή του τι αισθανόμαστε μετά την κατανάλωση κάποιων τροφίμων, όχι την ώρα της κατανάλωσης αλλά και τις επόμενες μέρες και ώρες. Ο εμπλουτισμός του διαιτολογίου μας με λαχανικά και φρούτα και η μείωση της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων και απλών υδατανθράκων θα θωρακίσει τον οργανισμό μας από την επίδραση του οξειδωτικού στρες. Παράλληλα η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε προβιοτικά και πρεβιοτικά συστατικά, όπως το κεφίρ και το γιαούρτι θα συμβάλει στην δημιουργία μιας ισορροπημένης εντερικής χλωρίδας που πλέον φαίνεται να επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία του εγκεφάλου μας.