από τη Κλινική Διαιτολόγο – Διατροφολόγο Λιάνα Πούλια, MMedSci, PhD

Αν σκεφτούμε πως λειτουργεί ο οργανισμός μας αντιλαμβανόμαστε ότι ο εγκέφαλος αποτελεί μια μηχανή που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, ρυθμίζοντας τα πάντα…την αναπνοή, τον χτυπο της καρδιάς μας, τις σκέψεις μας. Όπως κάθε μηχανή λοιπόν για να λειτουργεί αποτελεσματικά απαιτεί συνεχή παροχή ενέργειας, με τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, μέταλλα και βιταμίνες για να ρυθμίζεται η λειτουργία του αλλά και να εξασφαλίζεται η ισορροπία στη διάθεση και η καλή πνευματική διαύγεια.

Ας δούμε όμως πως επηρεάζεται η λειτουργία του εγκεφάλου μας από τη διατροφή μας. Αν και παλιότερα η διατροφή θεωρούνταν μόνο ως μέσο για να προσλαμβάνουμε ενέργεια, τα τελευταία χρόνια μελέτες έχουν εστιάσει στη σημασία συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών στη νοητική λειτουργία.

Τα ω-3 λιπαρά οξέα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον για την ευεργετική επίδρασή τους στη λειτουργία του εγκεφάλου, δεδομένου ότι αποτελούν συστατικά των μεμβρανών των εγκεφαλικών κυττάρων και είναι ιδιαίτερα σημαντικά στην βρεφική ηλικία, όπου παρατηρείται ο μεγαλύτερος ρυθμός ανάπτυξης του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.  Αντίθετα, τα κορεσμένα λιπαρά οξέα και τα τρανς και κατ’ αντιστοιχία οι δύτικού τύπου δίαιτες έχουν συσχετιστεί με αρνητικά αποτελέσματα σε ότι αφορά την πνευματική διάυγεια καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, όπως η άνοια και το Alzheimer.

Παράλληλα, ορισμένες βιταμίνες παίζουν σημαντικό ρόλο στη νοητική λειτουργία. Η σημαντικότερη βιταμίνη για το νευρικό σύστημα είναι το φυλλικό οξύ, που αποτελεί μια από τις σημαντικότερες βιταμίνες για τη δημιουργία του νευρικού συστήματος. Επίσης η έλλειψή της σχετίζεται με σοβαρές διαταραχές στη διάθεση και άλλες ψυχιατρικές και νευρολογικές διαταραχές. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τη Β6 και τη Β12 συμβάλουν στη βελτίωση της μνήμης και των νοητικών λειτουργιών σε ενήλικες.

Μια ακόμη πολύ σημαντική βιταμίνη για το νευρικό σύστημα και τη νόηση είναι η βιταμίνη D, η οποία,αν και παράγεται μεσω της επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα, αποτελεί μια απο τις πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις ακόμη και σε ηλιόλουστες χώρες όπως η Ελλάδα. Τέλος, οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες Ε και C φαίνεται να συμβάλουν στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου, ενώ σε ηλικιωμένα άτομα η επαρκής πρόσληψη σεληνίου φαίνεται να βοηθά σημαντικά στη διατηρηση των γνωσιακων λειτουργιών.

Εκτός όμως απο τα επιμέρους θρεπτικά συστατικά ιδιαίτερα σημαντική φαίνεται να είναι η –ισορροπημένη  διατροφή συνολικά, η σωστή διαχείριση του άγχους και ο επαρκής ύπνος, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στον εγκέφαλο να ξεκουραστεί και να ανασυνταχθεί ώστε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις κάθε νέας ημέρας που ξημερώνει.

  1. Sarris J, Logan AC, et al, on behalf of The International Society for Nutritional Psychiatry Research Nutritional medicine as mainstream in psychiatry, Sarris J, et al. Lancet Psychiatry. 2015 Volume 2, No. 3, p271–274, March 2015
  2. Fernando Gómez-Pinilla.  Brain foods: the effects of nutrients on brain function.  Nat Rev Neurosci. 2008 Jul; 9(7): 568–578.